کارگزاران اقتصادی در طول زمان اجرای پروژه، دارای یک جریان درآمدی هستند که ورودیهای پروژه نامیده میشود و یک جریان هزینهای که خروجیهای پروژه میباشند که لزوماً این جریانها بر هم منطبق نبوده و شکافی بین جریان درآمدی و هزینهای وجود دارد که لازم است طی فرآیندی این شکاف پر شود. به اینچنین فرآیندی که به دنبال جمعآوری و افزایش منابع مالی برای هر نوع مخارجی است، تأمین مالی میگویند. بهعبارتدیگر مصرفکنندهها، بنگاههای تولیدی و تجاری و دولتها اغلب منابع مالی در دسترس برای رسیدن به اهداف، پرداخت بدهی یا معاملات دیگر را ندارند و باید از طرق مختلف، پولی را که آنها برای عملیات خود نیاز دارند به دست آورند، فرآیندی که عاملان اقتصادی این میزان منابع مالی را به دست میآورند و انتخاب روش آن را تأمین مالی میگویند.
روشهای تأمین مالی:
- تأمین مالی مبتنی بر سهامداری و شراکت: به این روش، تأمین مالی از منابع داخلی شرکت نیز گفته میشود. معمولاً مدیران و سهامداران بنگاههای اقتصادی که در سالهای اولیه فعالیت خود قرار دارند با مشکل اخذ وام و اعتبار مواجه هستند، بنابراین تأمین مالی داخلی را به دلیل کمهزینهتر بودن به سایر روشهای تأمین مالی ترجیح میدهند. انواع تأمین مالی داخلی، شامل سرمایه و سهام، سود انباشته، سود سهام پرداختنی، اندوختههای قانونی و احتیاطی، فروش داراییها، وام دریافتی از شرکا و حساب جاری شرکا میباشد.
- تأمین مالی مبتنی بر بدهی: به این روش، تأمین مالی از منابع خارجی شرکت نیز گفته میشود. شرکتهایی که نمیتوانند از طریق سهامداری تأمین مالی شوند، مبادرت به تأمین منابع مالی از طریق استقراض از وامهای داخلی یا وامهای بینالمللی مینمایند.
تأمین مالی بهواسطه استقراض، مزایایی را برای شرکتها به دنبال دارد. ازجمله اینکه سود تضمینشده بدهیها، جزء هزینههای قابلقبول مالیاتی بوده و درنتیجه صرفهجویی (سپر) مالیاتی به همراه داشته و اعطاکنندگان آن نیز بهجز سود تضمینشده، سهمی از سود شرکت نخواهند داشت. از طرف دیگر، تأمین مالی بدین طریق، سهم سهامداران در کنترل شرکت را کاهش نداده و در دوران تورمی نیز بازپرداخت آن ارزانتر تمام خواهد شد. تأمین مالی از طریق بدهی صرفنظر از مزایای پیشگفته، معایبی چند نیز میتوان به همراه داشته باشد. تضمین پرداخت سود تضمینشده بدهی و لزوم بازپرداخت اصل آن در سررسید و محدودیتهای احتمالی تحمیلشده از سوی شرایط وامهای اخذشده بر شرکت ازجمله این موارد میباشند. همچنین استفاده بیشازحد از بدهی، ریسک مالی و درنتیجه هزینه سرمایه شرکت را افزایش میدهد. - ترکیب تأمین مالی مبتنی بر سهامداری و بدهی: تأمین مالی مناسب با توجه به ساختار سرمایه شرکت که متشکل از بدهی و حقوق صاحبان سهام انجام میشود. با ترکیب بهینه تأمین مالی روشهای مبتنی بر سهامداری و بدهی، هزینه سرمایه شرکت که مجموع هزینههای تأمین مالی از طریق سهامداری و بدهی است، کاهش مییابد.
منابع:
1- کتاب تأمین مالی پروژهای، فرهاد حاجی گل و همکاران
2- فصلنامه حسابدار رسمی، تأمین مالی، آقای بهرام غنی زاده و خانم زینب بارانی
گروه رستا - فرهاد حاجی گل